ضدیخ و اجزای تشکیل دهنده ضدیخ

از جمله مواد پر مصرف در خودروهای سبک و سنگین ضدیخ می‌‏باشد. وظیفه اصلی این محصول جلوگیری از یخ‏ زدگی مایع رادیاتور در زمستان و نیز جوش آوردن آن در تابستان است. ضدیخ‏ ها به صورت کلی از سه جزء ماده پایه، افزودنی ضدیخ(پکیج ادتیو ضدیخ) و رنگ‏ تشکیل شده‏ اند، البته برخی از ضدیخ ‏ها حاوی درصدی آب نیز هستند. در ادامه به توضیح بیشتر اجزای ضدیخ می‌‏پردازیم.

• ماده پایه

ماده اصلی و سازنده ضدیخ مونو اتیلن گلایکول(MEG) با فرمول شیمیایی CH2OH2 می‏ باشد. این ماده که مایعی شفاف و بیرنگ می‌‏باشد، جزو محصولات پتروشیمی بوده و در کشور نیز تولید می‌‏شود. در ضدیخ‏ های غلیظ بیشترین جزء تشکیل دهنده ضدیخ، مونو اتیلن گلایکول بوده و بسته به نوع ادتیو ضدیخ مورد استفاده، چیزی در حدود 90-95 درصد وزنی ضدیخ را MEG تشکیل می‌‏دهد. وظیفه اصلی ایجاد خواص ضدیخ بر عهده همین ماده است. خواصی چون نقطه انجماد، نقطه جوش، گرانروی، مقدار آب محتوی و دانسیته از جمله خواص مهمی هستند که به خلوص مونو اتیلن گلایکول مصرفی در تولید ضدیخ بستگی دارند. بنابراین برای تولید ضدیخ بهتر است از نوع مرغوب‏ و درجه یک آن استفاده گردد.

• پکیج افزودنی ضدیخ (ادتیو ضدیخ)

یکی دیگر از اجزای اصلی سازنده ضدیخ پکیج افزودنی ضدیخ می‌‏باشد. وظیفه اصلی این ماده جلوگیری از خوردگی، فرسایش و رسوب گذاری بخش‏ های مختلف سیستم خنک ‏کننده خودرو است. ادتیو ضدیخ خود دارای گریدهای مختلف می‏ باشد که اصلی ‏ترین آن‏ ها عبارتند از: پکیج معدنی ضدیخ، پکیج آلی ضدیخ و پکیج هیبریدی ضدیخ. بسته به نوع پکیج و نیز فرمولاسیون به کار رفته در آن، درصد استفاده از این ماده در تولید ضدیخ متفاوت می‌‏باشد. به طور معمول افزودنی ضدیخ 4-8 درصد وزن کل ضدیخ را تشکیل می‏ دهد. هر سه نوع ادتیو ضدیخ مذکور جزو پکیج ‏های تولیدی در شرکت کیمیا صنعت افزون بوده که درصد مصرف آن‏ برای هر سه مورد 5% وزنی می‌‏باشد. به عبارت دیگر فارغ از نوع پکیج‏ ضدیخ تولیدی در شرکت کیمیا صنعت افزون مقدار استفاده از آن ‏ها برای هر 100 کیلو ضدیخ غلیظ، 5 کیلو بوده که می‌‏بایست به 95 کیلو اتیلن گلایکول اضافه شود.

همانطور که اشاره شد وظیفه اصلی ادتیو ضد یخ جلوگیری از خوردگی و فرسایش اجزای مختلف سیستم خنک‏ کننده خودرو می‌‏باشد، اهمیت استفاده از این ماده به این دلیل است که در صورت استفاده تنها از اتیلن گلایکول در ضدیخ، رادیاتور و سایر اجزای در تماس با محلول دچار خوردگی و تشکیل رسوب و در نهایت سوراخ شدگی می‏ شوند. بنابراین به کارگیری پکیج ضدیخ یک اصل مهم در تولید ضدیخ بوده که حتما بایستی از نوع مرغوب و دارای تائیدیه آن استفاده گردد.

بر اساس نوع پکیج ضدیخ مورد استفاده در تولید، ضدیخ ‏ها در انواع ضدیخ معدنی، ضدیخ آلی، ضدیخ هیبریدی و ... تقسیم ‏بندی می‏ شوند. فارغ از نوع ضدیخ و پکیج مورد استفاده در آن یک ضدیخ خوب و مطلوب می‏ بایست با استاندارد‏های موجود از جمله استاندارد ملی به شماره 338 مطابقت داشته باشد.

• رنگ

از جمله اجزای تشکیل دهنده ضدیخ رنگ می‌‏باشد. عموما رنگ ‏ها تاثیر خاصی در بهبود کیفیت و کارایی ضدیخ ندارند، هر چند ممکن است استفاده از رنگ‏ نامناسب سبب بروز مشکل و افت کیفیت ضدیخ گردد. به طور کلی استفاده از رنگ در ضدیخ علاوه بر زیبایی و جلوه بصری به علت ردیابی و مشخص‏ کننده نشتی در سیستم خنک‏ کننده خودرو می‌‏باشد. به این معنی که اگر محلی از رادیاتور و یا سایر اجزای سیستم خنک‏ کننده خودرو دارای سوراخ و یا نشتی باشد با ریزش مایع داخل آن و رنگی که از خود بر جای می‌گذارد به شناسایی محل نشتی کمک می‏ نماید. قابل ذکر است در برخی از کشورها رنگ ضدیخ نشان دهنده نوع و گرید‏ ضدیخ نیز می‌‏باشد.

• آب

با توجه به استانداردهای موجود یک ضدیخ غلیظ بایستی فاقد آب بوده و حداکثر مقدار آب مجاز در آن 5% باشد که این مقدار نیز به همراه پکیج ضدیخ و اتیلن گلایکول تامین می‌‏شود. اما در برخی از تولیدات مثل ضدیخ ‏های آماده به مصرف مقدار مشخصی آب به صورت درصد حجمی به ضدیخ تولیدی اضافه و با آن مخلوط می‌‏گردد. رایج ‏ترین حالت در این نوع فرآورده ‏ها ضدیخ 50/50 بوده که پس از تولید ضدیخ غلیظ به مقدار 50% حجمی آب به آن اضافه شده و پس از میکس کامل ضدیخ 50/50 را بسته‏ بندی می‏ کنند. نکته حائز اهمیت در این قسمت نوع آب مورد استفاده است که باید از آب مقطر(دیونیزه) برای اختلاط با ضدیخ استفاده شود.